GDYŃSKI SPORT LIGOWY (CZĘŚĆ 1)

Na przestrzeni lat istniało w Gdyni wiele klubów sportowych, które prowadziły drużyny w rozgrywkach ligowych w różnych zespołowych dyscyplinach sportowych. Część z nich działa do dzisiaj, inne odeszły już do historii. Niniejszy artykuł ma za zadanie zaprezentować gdyńskie kluby uczestniczące w oficjalnych rozgrywkach ligowych gier zespołowych od początku organizacji lig aż do sezonu aktualnego na wszystkich poziomach ligowych. Opracowanie nie obejmuje drużyn uczestniczących w amatorskich rozgrywkach organizowanych poza oficjalnymi związkami sportowymi. Prezentowane zestawienie jest niepełne, brak istniejących należytych opracowań tego tematu i monografii nieistniejących już klubów nie pozwala na całkowite wyczerpanie tematu. Materiał do stworzenia tego artykułu został „wyłuskany” z wielu źródeł takich jak archiwalne artykuły, materiały związków sportowych, materiały klubów (również tych spoza Gdyni), czy pojedynczych pozycji literatury. W pierwszej części artykułu skupiono się na dyscyplinach takich jak: koszykówka, siatkówka, piłka ręczna, rugby, a także na dyscyplinach niszowych. Ze względu na wyjątkowo obszerny materiał dotyczący klubów piłki nożnej, drużyny reprezentujące tą dyscyplinę zostaną zaprezentowane w drugiej części artykułu.

Gdyńskie kluby w seniorskich rozgrywkach ligowych w sezonie 2022/2023

DYSCYPLINA/LIGA	1	2	3	4	5	6	7	8
PIŁKA NOŻNA M		Arka		Bałtyk	Arka 2	Bałtyk 2	Pomorzanin KP	AP KP AP KP 2
PIŁKA NOŻNA K		Checz
KOSZYKÓWKA M	Arka		GAK Flota
KOSZYKÓWKA K	Arka	GTK
PIŁKA RĘCZNA K		Arka	Iskra
SIATKÓWKA K				Alpat
RUGBY M	Arka
RUGBY 7 K	Arka
UNIHOKEJ M		Aligator

Trofea gdyńskich klubów

DYSCYPLINA/TROFEUM	ZŁOTO MP	SREBRO MP	BRĄZ MP	PUCHAR POLSKI	ROZGRYWKI MIĘDZYNARODOWE	KLUB
PIŁKA NOŻNA M				2		Arka
PIŁKA NOŻNA K	4	1	1			Checz
KOSZYKÓWKA M	3		1			Arka
KOSZYKÓWKA K	13	4	2	8	2 wicemistrzostwa Europy 1 wicemistrzostwo świata 1 wicemistrzostwo EEWBL	Arka
PIŁKA RĘCZNA K	2	1	4	3		Arka
SIATKÓWKA K		1	2			Grom, Start
RUGBY M	4	6	5	1	Puchar Europy Regionów	Arka
RUGBY 7 M	1		2			Flota
FUTBOL AMERYKAŃSKI	3					Seahawks
UNIHOKEJ K	3	2	1			Uno, Aligator

 

Uwagi ogólne:

Wizytówki klubów przedstawione są w następujący sposób:

[Zarejestrowana nazwa klubu] [(Nazwa klubu w rozgrywkach ligowych)], [okres gry w rozgrywkach ligowych]

W okresie przedwojennym poza piłką nożną nie przeprowadzano rozgrywek ligowych.

W latach 1949-1955 kluby sportowe zostały zastąpione kołami sportowymi ogólnopolskich Zrzeszeń Sportowych stąd też w tym okresie tradycyjne nazwy klubów zostały zastąpione zunifikowanymi nazwami (Związkowiec, Kolejarz, Spójnia, Ogniwo, Unia, Stal, Sparta).

KOSZYKÓWKA

KOBIETY

Kluby istniejące:

Basketball Investments SA (VBW Arka Gdynia) (dawniej: Spójnia Gdańsk, Bałtyk Gdynia), od 1993 r.

Klub jest spadkobiercą Spójni Gdańsk, w którym sekcję koszykarek założono w 1952 roku. W 1993 roku drużynę przeniesiono do Gdyni i włączono jaką nową sekcję do Bałtyku Gdynia. W 1994 roku klub się usamodzielnił jako Basketball Investments. W rozgrywkach ligowych na przestrzeni lat występował jednak pod marketingowymi nazwami: Warta, Fota Dajan, Fota Porta, Polpharma VBW Clima, Lotos VBW Clima, Lotos, Lotos PKO BP, Basketball Investments, Centrum Wzgórze, Riviera, Basket, Arka i obecnie VBW Arka. Do 1999 roku klub posiadał także rezerwy na poziomie drugoligowym zastąpione później klubem GTK. Od 2018 roku klub został włączony do projektu „Wielka Arka”. Klub rozgrywa swoje mecze w halach Gdynia Arena i GOSiR.

Od samego początku funkcjonowania w Gdyni klub występuje w ekstraklasie i nigdy nie spadł do niższej ligi. Wielokrotnie brał udział również w europejskich pucharach, a raz także w klubowych mistrzostwach świata.

Jest najbardziej utytułowanym gdyńskim klubem: 13 mistrzostw Polski, 4 wicemistrzostwa, 2 brązowe medale MP, 8 Pucharów Polski, 2 wicemistrzostwa Euroligi, 1 wicemistrzotwo świata, 1 wicemistrzostwo EEWBL (niższy poziom europejskich rozgrywek).

Gdyńskie Towarzystwo Koszykówki, od 1999 r.

Klub został założony w 1999 roku za główny cel obierając sobie szkolenie młodzieży – dziewcząt, a w pewnym okresie także chłopców.  Jednocześnie klub wystawia swoją drużynę również w seniorskich rozgrywkach ligowych. Współpracuje z klubem BI Arka będąc dla nich swoistymi rezerwami. Klub rozgrywa swoje mecze w hali GOSiR.

Od początku występował w drugiej klasie rozgrywkowej na centralnym poziomie (w wybranych sezonach na regionalnym poziomie w trzeciej klasie rozgrywkowej - w 03/04,04/05,15/16. W sezonie 16/17 brak drużyny). W sezonie 11/12 wyjątkowo reprezentował Wejherowo. W sezonach 20/21 i 21/22 dzięki dzikiej karcie występował w ekstraklasie, jednak w 2022 roku ostatecznie spadł z ligi.

W sezonie 21/22 klub GTK wystawiał swoje rezerwy (GTK 2) w drugiej klasie rozgrywkowej.

Kluby historyczne:

Kolejarski Klub Sportowy Grom 1946-1949

Klub założony tuż po wojnie, od 1946 roku posiadał sekcję żeńskiej koszykówki. Niewiele wiadomo o jej działalności. W 1949 roku sekcja została przekazana do innego kolejowego klubu z Trójmiasta - Gdańskiej Gedanii w ramach Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Gdańsk.

Międzyzakładowy Klub Sportowy Tęcza 1949-1998

Klub istniał w latach 1949-1998 (w okresie początkowym zapewne pod nazwą któregoś ze Zrzeszeń Sportowych) i posiadał sekcję koszykówki kobiet. Występował w niższych ligach, brak jednak informacji o szczegółowej działalności.

Ośrodek Szkolenia Sportowego Młodzieży PZKosz, 2009-2010

Klub był jednosezonowym projektem Polskiego Związku Koszykówki zrzeszającym młode koszykarki z różnych pomorskich klubów.

W sezonie 2009/2010 występował w regionalnej lidze (trzecia klasa rozgrywkowa) i zajął ostatnie miejsce.

Współczesne kluby młodzieżowe:

GTK Gdynia (wszystkie roczniki), Sharks (tylko młodsze roczniki)

Historyczne kluby młodzieżowe:

UKS Omega 2005-2017

MĘŻCZYŹNI

Kluby istniejące:

Gdyński Klub Koszykówki Arka SA (Asseco Arka Gdynia) (dawniej: STK Trefl Sopot), od 2009

Klub pod nazwą STK Trefl powstał w 1995 roku w Sopocie, w 2009 roku został przeniesiony do Gdyni i zmienił nazwę na GKK Arka. W rozgrywkach ligowych występował pod marketingowymi nazwami: Asseco Prokom, Asseco, Asseco Arka, obecnie Suzuki Arka. Od 2018 roku klub został włączony do projektu „Wielka Arka”. Swoje mecze rozgrywa w hali Gdynia Arena.

Tradycje gdyńskiego klubu sięgają jednak 1952 roku, kiedy to powstała sekcja koszykarzy w klubie KS Start Gdynia. W 1991 klub został rozwiązany, a młodzieżowe drużyny przekazane do klubu MKS Gdynia. W 1997 roku klub ten został przekształcony w UKS Trefl Gdynia na bazie którego powstały gdyńskie rezerwy sopockiego Trefla. W 2009 roku Trefl przeniósł się do Gdyni tworząc obecny klub. 

Od początku funkcjonowania w Gdyni klub występuje w ekstraklasie i nigdy nie spadł do niższej ligi. Zaliczył też występy w europejskich pucharach, w tym w Eurolidze, w sezonie 09/10 dotarł do ćwierćfinałów Euroligi.

Klub zdobył dla miasta 3 mistrzostwa Polski oraz 1 brązowy medal MP.

Rezerwy

Zespół rezerwowy funkcjonował w Gdyni jeszcze w czasach gdy klub miał siedzibę w Sopocie. W latach 1997-2002 występował pod nazwą Trefl Puzzle Gdynia, a w latach 2002-2005 pod nazwą Prokom Trefl Gdynia w lidze regionalnej (czwarty poziom). Od 2005 roku nosił nazwę Asseco Prokom Gdynia (od 2005 do 2007 roku na trzecim poziomie, od 2007 roku na drugim poziomie)  Po przeniesieniu klubu do Gdyni, w sezonach 2009-2011 klub wystawiał zespół rezerwowy w 2 klasie rozgrywkowej (Asseco Prokom II Gdynia). W sezonach 2011-2014 klub nie posiadał własnych rezerw ściśle współpracując z klubami Start (2011-2013) oraz GTK (13/14). Własny zespół rezerwowy został reaktywowany od sezonu 14/15 (poziom centralny, trzecia klasa rozgrywkowa) pod nazwą Asseco II Gdynia. Od sezonu 17/18 zespół rezerwowy występował nadal w trzeciej klasie rozgrywkowej, ale pod nazwą Asseco Arka AMW Gdynia. Drużyna ta współpracowała z Akademią Marynarki Wojennej. Rezerwy swoje mecze rozgrywały dawniej w halach: Start, Szkoła Sportowa, GOSiR, a póżniej w hali AMW. Rezerwy nie zostały zgłoszone do sezonu 22/23, zostaną one zastąpione klubem GAK Gdynia, z którym współpracuje Arka.

W sezonie 09/10 w okresie największych sukcesów klub wystawiał trzeci zespół na poziomie 3 klasy rozgrywkowej (Asseco Prokom III Gdynia)

Gdyńska Akademia Koszykówki, od 2022

Klub założony został w 2015 roku przejmując męskie drużyny młodzieżowe z klubu GTK. GAK jest zapleczem młodzieżowym dla Arki, z którą ściśle współpracuje.

Od sezonu 22/23 będzie prowadzić też drużynę w lidze seniorskiej (3 poziom). GAK zastąpi w tej lidze rezerwy Arki.

Wojskowy Klub Sportowy Flota, 1937-1939, 1947-1953, 1959-1965, od 2022

Wielosekcyjny klub posiadający również sekcję koszykówki. Sekcja ta miała w przeszłości 3 epizody – w latach 1937-1939, 1947-1953 oraz 1959-1965. W 2022 roku sekcja została reaktywowana po 57 latach przerwy. Mecze będą rozgrywane w hali Akademii Marynarki Wojennej.

W okresie przedwojennym zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). W latach 1947-1953 klub występował w regionalnej A klasie. W 1959 roku sekcja została reaktywowana. Po pierwszym sezonie spędzonym w A klasie klub wywalczył awans do 2 ligi, jednak grał tam tylko jeden sezon po czym znów spadł do A klasy. W 1965 roku nastąpiło rozwiązanie drużyny. Od sezonu 22/23 klub będzie występować na 3 poziomie ligowym.

Kluby historyczne:

Klub Sportowy Kotwica 1937-1939

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję koszykówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano).

Klub Sportowy Kolejowe Przysposobienie Wojskowe 1937-1939

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję koszykówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano).

Portowo Robotniczy Klub Sportowy Bałtyk, 1937-1939

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję koszykówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). W okresie powojennym Bałtyk został zastąpiony kołem sportowym Zrzeszenia Sportowego Stal, które również prowadziło sekcję koszykówki. Po reaktywacji Bałtyku sekcji koszykówki nie uruchomiono.

Gdyńskie Ognisko Związku Młodzieży Chrześcijańskiej YMCA 1937-1939, 1948

W okresie przedwojennym zespół YMCA rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). W okresie powojennym drużyna występowała już w rozgrywkach ligowych, np. w 1948 roku klub występował w B klasie. W 1950 roku YMCA została zlikwidowana przez komunistyczne władze. Reaktywowana w 1991 roku, ale już bez sekcji koszykówki.

Klub Sportowy Świetlica Orłowo 1938

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję koszykówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w spotkaniach towarzyskich.

GKS  1938

Przedwojenny klub zagadka, który pojawia się jedynie w materiałach źródłowych z 1938 roku. Nie wiadomo czy miał jakikolwiek związek z Gdyńskim Klubem Sportowym powstałym w 1928 roku. Prawdopodobnie był to wielosekcyjny klub posiadający między innymi sekcję koszykówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskim turnieju w 1938 roku.

Kolejarski Klub Sportowy Grom, 1946-1949

Klub założony tuż po wojnie, od 1946 roku posiadał sekcję koszykówki. Niewiele wiadomo o jej działalności. W 1949 roku sekcja została przekazana do innego kolejowego klubu z Trójmiasta - Gdańskiej Gedanii w ramach Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Gdańsk.

Związkowy Klub Sportowy Skarbowiec 1948

Niewiele wiadomo o działalności sekcji tego klubu poza tym, iż w 1948 klub występował w B klasie.

Zrzeszenie Sportowe Stal 1952-1957

Sekcja koszykówki mężczyzn w kole sportowym Zrzeszenia Sportowego Stal, z którego wywodzi się Bałtyk została zorganizowana w 1952 roku. Koszykarze występowali w klasie C, rok później w klasie B, a 2 lata później w klasie A. Po przekształceniu koła sportowego w klub sportowy Bałtyk sekcji koszykarzy nie utworzono.

Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start 1952/1965 – 1991, 1998-2003, 2011-2013

W 1952 roku założono gdyńskie koło sportowe ogólnopolskiego Zrzeszenia Sportowego Start. W 1957 roku zostało przekształcone w Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start. Jedną z sekcji była koszykówka mężczyzn. Sekcja ta istniała w latach 1952-1991 . Początkowo drużyna występowała w lidze regionalnej (4 poziom), w sezonie 67/68 na 3 poziomie, w sezonie 68/69 na 2 poziomie, w sezonie 69/70 na 3 poziomie, w sezonach 72-80 na 2 poziomie. Później do 1991 grała w lidze regionalnej (4 poziom).  Została ponownie reaktywowana w 1998 roku. Przez 5 lat istnienia drużyna grała w regionalnej lidze (czwarty poziom). Klub został jeszcze raz reaktywowany w 2011 roku przez właściciela klubu GKK Arka. Miał on być zapleczem dla klubu GKK Arka, który chciał posiadać drugą drużynę w najwyższej klasie rozgrywkowej (wedle przepisów oficjalne rezerwy nie mogły występować w tej samej lidze). Start zastąpił rezerwy Asseco Arki w drugiej klasie rozgrywkowej i wywalczył od razu awans do ekstraklasy. Następny sezon grał w najwyższej lidze, jednak po jego zakończeniu został zlikwidowany z przyczyn finansowych.  Od 1962 roku klub posiadał własną halę przy ul. Bema, niestety została ona w 2015 roku przerobiona na supermarket. Klub występował w późniejszych okresach również w hali GOSiR i w hali Gdynia Arena.

Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej Okrętowiec, 1962– 2006

Klub został założony w 1962 roku. W latach 1998-2006 posiadał sekcję koszykówki, występował w lidze okręgowej (5 poziom). Brak informacji o działalności we wcześniejszych latach.

Klub Sportowy Meduza 1997-2000

Klub rozpoczął rozgrywki od 3 poziomu awansując od razu na zaplecze ekstraklasy. Na 2 poziomie spędził 2 sezony (występował pod marketingową nazwą Panorama Firm). Mecze rozgrywał w hali szkolnej na Dąbrowie. Sponsor wycofał się z finansowania drużyny przed zakończeniem sezonu 99/00. W związku z tym klub popadł w problemy finansowe i został wycofany z rozgrywek. W późniejszych latach klub skupił się na szkoleniu młodzieży i został przeniesiony do Gdańska, obecnie brak doniesień o działalności zespołu.

Uczniowski Klub Sportowy Onko Orlik, 2002-2004

Istniejący do dziś klub posiadał przez krótki okres sekcję koszykówki, występował przez 2 sezony w lidze okręgowej (5 poziom)

Gdyńskie Towarzystwo Koszykówki 2002-2009, 2011-2014

Powstały w 1999 roku klub szkoli przede wszystkim dziewczęta. Przez pewien okres w historii jednak również prowadził drużyny męskie. Klub zadebiutował w 2002 roku w lidze okręgowej (5 poziom) i grał tam do 2009 roku. Po przeniesieniu Asseco Prokomu z Sopotu do Gdyni GTK został zastąpiony rezerwami pierwszej drużyny. GTK reaktywowany został w 2011 roku na poziomie ligi regionalnej (4 poziom). W latach 2012-2014 występował już na poziomie centralnym (3 poziom). W 2014 ostatecznie został zastąpiony rezerwami Asseco Arki. 

Viking 2003-2007

Klub wywodził się ze Spójni Gdańsk (który z kolei przejął sekcję koszykarską od przedwojennego YMCA Gdańsk). Po tym jak rozwiązana została w Spójni sekcja koszykówki, reaktywowana została ona w Rumi pod nazwą Viking w 2000 roku. W 2003 roku po tym jak zespół awansował z trzeciej do drugiej klasy rozgrywkowej został przeniesiony do Gdyni. Od 2004 roku występował pod marketingową nazwą sponsora. W 2006 roku klub sensacyjnie awansował do ekstraklasy. Drużyna w pierwszym sezonie w najwyższej klasie rozgrywkowej zdołała się utrzymać, jednak w związku z wycofaniem się sponsora klub został rozwiązany w 2007 roku. Viking swoje mecze rozgrywał w hali GOSiR.

Itago, 2010-2016

Klub występował od 2010 w lidze regionalnej (4 klasa), w sezonie 15/16 grał w 3 klasie rozgrywkowej. Mecze rozgrywał w hali szkolnej na Grabówku.

Fanklub, 2012-2013

Klub założony przez kibiców Asseco Arki występował w sezonie 12/13  w lidze regionalnej (4 klasa)

Współczesne kluby młodzieżowe:

Gdyńska Akademia Koszykówki (wszystkie roczniki, wcześniej GKK Arka, GTK, Trefl, MKS, Start), Maximus Basketball (tylko młodsze roczniki), Sharks (tylko młodsze roczniki)

Historyczne kluby młodzieżowe:

GTK 2008-2015, Trefl 1997-2009, MKS ?-1997, Start  1952-1991, SKS Sharks 2011-2021, Viking 2007-2008

PIŁKA RĘCZNA

KOBIETY

Kluby istniejące:

Stowarzyszenie Piłki Ręcznej Gdynia (SPR Arka Gdynia) (dawniej: AKS Gdynia), od 1990 r.

Współczesny klub jest kontynuatorem tradycji Amatorskiego Klubu Sportowego założonego w 1990 roku w Gdyni Cisowej. Od 1999 roku występował w lidze pod marketingowymi nazwami: AKS Antado, AKS Antado Cooler. W 2002 roku klub upadł, ale został reaktywowany pod nazwą KS Izohan. W kolejnych latach występował pod nazwami KS Łączpol, KS Vistal Łączpol, KS Vistal. W 2018 roku klub ponownie stracił sponsora i zmienił nazwę na GTPR Arka (Od 2018 roku klub został włączony do projektu „Wielka Arka”), jednak w związku z fatalną sytuacją finansową został wycofany z ligi w trakcie sezonu 18/19. Mimo tego klub został uratowany i pod nową nazwą SPR dokończone zostały rozgrywki lig młodzieżowych. W sezonie 19/20 klub zgłoszono ponownie do rozgrywek seniorskich i od tego czasu występuje pod nazwą SPR Arka. Drużyna swoje mecze dawniej rozgrywała w hali szkolnej na Cisowej, później w hali GOSiR i hali Gdynia Arena, obecnie w hali GOSiR. W sezonie 2007/2008, w pierwszym sezonie w ekstraklasie, zespół gościnnie występował w Rumi. Pod koniec 2008 roku otwarto halę Gdynia Arena i drużyna wróciła do Gdyni.

Klub zaczynał swoją przygodę w lidze regionalnej (3 szczebel) w 1990 roku. W 1996 roku awansował na drugi poziom ligowy, a w 2001 roku awansował do ekstraklasy. Niestety, w związku ze złą sytuacją finansową klub wycofał się z rozgrywek i sezon 01/02 rozpoczął, od nowa, od 3 poziomu ligowego. W 2003 roku wywalczył awans na 2 szczebel, a w 2007 roku awansował do ekstraklasy. Grał tam nieprzerwanie do 2018 roku. W 2019 po raz trzeci w historii rozpoczął zmagania ligowe od samego początku, czyli od 3 szczebla rozgrywek. Już w 2020 roku wywalczył awans na zaplecze ekstraklasy i tam gra do chwili obecnej. W swojej historii klub zaliczył też występy w rozgrywkach europejskich, w tym również raz w Lidze Mistrzów.

Klub w swojej historii wywalczył kilka trofeów: 2 mistrzostwa Polski, 1 wicemistrzostwo, 4 brązowe medale MP, 3 Puchary Polski

Klub Sportowy Iskra Gdynia, od 2021

Najmłodsza gdyńska drużyna ligowa zawiązała się w 2021 roku (sam klub akademicki istnieje od 1962 roku). Jest obok GKK AMW Arki drugą drużyną ligową działającą przy Akademii Marynarki Wojennej. Swoje mecze rozgrywa w hali AMW. Po zakończeniu premierowego sezonu drużyna połączyła się z SPR. Od sezonu 22/23 występować będzie pod nazwą SPR AMW Gdynia i składać się będzie z zawodniczek Iskry i młodzieży z SPR.

Klub od 2021 roku występuje w rozgrywkach ligi regionalnej (3 poziom rozgrywek).

Kluby historyczne:

Stoczniowy Klub Sportowy Bałtyk 1983-1994

Sekcja piłki ręcznej kobiet w Bałtyku istniała 11 lat. W 1983 rozpoczęła zmagania na poziomie regionalnym (3 poziom ligowy). Od 1985 roku szczypiornistki Bałtyku grały na 2 poziomie, a w 1991 roku wywalczyły awans do ekstraklasy. W 1993 drużyna spadła z ligi. W związku z kłopotami finansowymi Bałtyku klub nie opłacił wymaganych składek i nie został dopuszczony do rozgrywek 2 ligi w sezonie 93/94. Zgłoszono jednak zespół do rozgrywek na poziomie regionalnym (3 poziom). Klub nie wywalczył awansu, zgasł zapał i sekcja została całkowicie rozwiązana w 1994 roku.

Współczesne kluby młodzieżowe:

SPR Arka (wcześniej AKS), UKS Cisowa (tylko młodsze roczniki)

Historyczne kluby młodzieżowe:

MKS, SKS Bałtyk 1983-1994

MĘŻCZYŹNI

Kluby historyczne:

Stoczniowy Klub Sportowy Bałtyk / Zrzeszenie Sportowe Stal 1952-1957, 1959 – 1965

Sekcja piłki ręcznej mężczyzn w kole sportowym Zrzeszenia Sportowego Stal, z którego wywodzi się Bałtyk została zorganizowana w 1952 roku. Drużyna grała najpierw w lidze regionalnej po czym wywalczyła awans do ligi międzywojewódzkiej. Koło zostało przekształcone w klub sportowy Bałtyk w 1957 roku. W 1959 roku reaktywowano sekcję szczypiornistów. Klub grał w najniższej lidze (Klasa A). W 1962 roku awansował do ligi okręgowej. W 1964 roku doszło do fuzji Bałtyku z… Arką. Z tego mariażu oczywiście wiele jednak nie wyszło i sekcja została rozwiązana w 1965 roku.

Rybacki Klub Sportowy Arka

Pełna historia sekcji piłki ręcznej w Arce nie jest znana. W latach 1961-1964 drużyna występowała w lidze okręgowej. W 1964 roku doszło do fuzji z Bałtykiem, która przetrwała jednak tylko jeden sezon.

Wojskowy Klub Sportowy Flota Gdynia 1961-1970

Wielosekcyjny wojskowy klub sportowy posiadał przez pewien okres sekcję szczypiornistów. Sekcja krótko po zawiązaniu się, w 1962 roku, wygrała regionalne rozgrywki klasy A.  Aż pięciokrotnie - w latach 1965, 1967, 1968 , 1969, 1970 - zajmowała 1 miejsce w 2 lidze jednak ostatecznie nigdy nie udało się awansować do ekstraklasy w związku z niepowodzeniami w barażach. W 1970 roku sekcja została rozwiązana.

Klub Sportowy Gdynia 2006-2007

W sezonie 2006/2007 klub występował w lidze regionalnej (3 poziom). Przed startem następnego sezonu został zlikwidowany.

Kar-Do Spójnia Arka Gdynia 2011-2019

W 2011 roku została założona drużyna piłki ręcznej mężczyzn odwołująca się do tradycji Spójni Gdańsk, w której sekcję zlikwidowano w 2001 roku. Klub nazwany został Kar-Do Spójnia (Kar-Do oznaczał dzielnice Gdyni, w których funkcjonował klub, czyli Karwiny i Dąbrowa). W klubie zorganizowano drużyny młodzieżowe oraz zespół seniorski na regionalnym poziomie rozgrywek (3 poziom). Zespół wygrał ligę i następny sezon grał już na 2 poziomie. W 2016 roku zmieniono nazwę na Spójnia Gdynia, a w 2017 roku klub awansował do ekstraklasy. W sezonie 2018/2019 klub dołączył do projektu „Wielka Arka” i zmienił nazwę na Arka Gdynia. Drużyna nie zdołała utrzymać się w ekstraklasie, a w związku z problemami z finansowaniem klub razem z drużynami młodzieżowymi został rozwiązany w 2019 roku.

Współczesne kluby młodzieżowe:

APR (młodsze roczniki), SAS (młodsze roczniki)

Historyczne kluby młodzieżowe:

Kar-Do Spójnia, SKS Bałtyk

SIATKÓWKA

KOBIETY

Kluby istniejące:

Koleżeńsko Amatorskie Towarzystwo Sportowe Alpat 2000-2014, 2022-

Sekcja żeńska w Alpacie powstała w 2000 roku. Klub rozpoczął zmagania od regionalnej ligi (4 poziom). Już w pierwszym sezonie wywalczył awans do 3 ligi. W 2003 roku awansował na zaplecze ekstraklasy jednak w sezonie 03/04 drużyna przeniosła się do Rumi. W następnym sezonie drużyna z Rumi usamodzielniła się i zawiązał się tam klub TPS Rumia. Tymczasem Alpat wrócił do Gdyni i zgłosił się do rozgrywek regionalnych. Do 2014 roku funkcjonowanie klubu nie było zbyt stabilne ponieważ nie we wszystkich sezonach siatkarki były zgłaszane do rozgrywek. Po 2014 roku zrezygnowano jednak całkowicie z drużyny seniorskiej, prowadzone były tylko drużyny  młodzieżowe. W sezonie 2022/23 reaktywowano drużynę seniorek, która swoje zmagania będzie prowadzić na 4 poziomie rozgrywek (liga wojewódzka). 

Kluby historyczne:

Kolejarski Klub Sportowy Grom 1945-1949

Klub założony został tuż po wojnie, trenowano w nim m.in. żeńską siatkówkę. W 1948 roku, w związku z przekazaniem sekcji siatkarskiej z innego kolejowego klubu z Trójmiasta – z Gdańskiej Gedanii oraz z Harcerskiego Klubu Sportowego Sopot, w sezonie 48/49 występował w rozgrywkach ligowych na najwyższym szczeblu rozgrywek i zdobył wicemistrzostwo Polski. Jednak po tym sezonie sekcja siatkarska została z powrotem przekazana do Gedanii w ramach Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Gdańsk.

Wojskowy Klub Sportowy Flota 1951-1953, 1960-1965

Wielosekcyjny wojskowy klub sportowy, w którym sekcja siatkarek istniała dwukrotnie – w latach 50-tych i 60-tych.  Występowała w lidze regionalnej. 

Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start 1953-1989

Sekcja siatkarek w gdyńskim kole sportowym ogólnopolskiego Zrzeszenia Sportowego Start zorganizowana została w 1953 roku. W 1957 roku koło zostało przekształcone w Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start. Zespół występował w regionalnej lidze (2 poziom). W 1956 roku wywalczył awans do ekstraklasy. Rozpoczął się najlepszy okres w historii klubu, siatkarki wywalczyły w 1959 i w 1964 roku brązowe medale mistrzostw Polski. W 1969 roku klub spadł do 2 ligi. W 1972 roku nastąpił ponowny awans do ekstraklasy, ale klub utrzymał się tam tylko jeden sezon. Od 1973 roku aż do 1989 roku grał w 2 lidze. Dopiero w 1989 roku siatkarki po raz trzeci w historii awansowały do ekstraklasy jednak nie było dane im tam wystąpić, gdyż ze względu na problemy finansowe klubu sekcję rozwiązano. Młodzieżowe drużyny zostały przekazane do MKS (później UKS Trefl, obecnie GAS).

Międzyszkolny Klub Sportowy Gdynia

Klub szkolący przede wszystkim młodzież posiadał seniorską drużynę siatkarek, które występowały w lidze regionalnej na przełomie lat 50-tych i 60-tych, a także w latach 80-tych.

Klub Sportowy Doker 1955-1964

Powstały w 1955 roku wielosekcyjny Klub Sportowy Doker działający przy Porcie Gdynia wywodzi się z Zrzeszenia Sportowego Kolejarz. W 1957 roku zmieniono nazwę na Robotniczy Klub Sportowy Doker. Klub posiadał drużynę siatkarek, które występowały w lidze regionalnej. W 1964 roku klub został wcielony do Arki, dalsze losy siatkarek nieznane.

Trefl / Gdyńska Akademia Siatkówki 2008-2009, 2018-2019

W 1997 roku utworzono UKS Trefl działający przy szkole sportowej, który przejął młodzieżowe zespoły z MKS. Na tej bazie utworzono w 2008 roku zespół seniorski. Siatkarki zgłoszone zostały na trzeci poziom rozgrywek ligowych i awansowały na zaplecze ekstraklasy. Niestety w następnym sezonie klub przeniósł się do Sopotu. Co ciekawe po kilku latach sukcesów odnoszonych w tym mieście klub przeniesiono do… Krakowa, gdzie po roku działalności został ostatecznie zlikwidowany. Drużyny młodzieżowe nadal działały w Gdyni, jednak w 2016 roku UKS Trefl przekształcono w Gdyńską Akademię Siatkówki. W sezonie 18/19 siatkarki zgłoszone zostały do rozgrywek seniorskich na poziomie czwarto ligowym (liga regionalna). Klub współpracował z Akademią Marynarki Wojennej i występował pod nazwą GAS AMW Gdynia. Drużyna awansowała na trzeci poziom rozgrywek jednak z nieznanych powodów nie przystąpiła do nich. Obecnie klub prowadzi jedynie drużyny młodzieżowe

Współczesne kluby młodzieżowe:

GAS, KATS Alpat

Historyczne kluby młodzieżowe:

Start (1953-1989), MKS (?-1997), Trefl (1997-2016)

MĘŻCZYŹNI

Kluby historyczne:

Klub Sportowy Kolejowe Przysposobienie Wojskowe 1937-1939

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję siatkówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano).

Gdyńskie Ognisko Związku Młodzieży Chrześcijańskiej YMCA 1937-1939

W okresie przedwojennym zespół YMCA rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). Brak danych na temat funkcjonowania sekcji siatkówki w okresie powojennym. W 1950 roku YMCA została zlikwidowana przez komunistyczne władze. Reaktywowana w 1991 roku, ale już bez sekcji siatkówki.

Klub Sportowy Kotwica 1937-1939, 1955-1964

Wielosekcyjny klub posiadający również sekcję siatkówki. W okresie przedwojennym zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). Klub reaktywowano w latach 1945-1947, ale o sekcji siatkówki nic nie wiadomo. Kolejny raz klub został reaktywowany w 1955 roku. Posiadał drużynę siatkarzy, którzy występowali w lidze regionalnej (A klasa) w sezonie 1960. Brak informacji na temat innych sezonów. W połowie lat 60-tych drużyna już nie istniała. Prawdopodobnie w 1964 roku wcielona do MZKS.

Wojskowy Klub Sportowy Flota 1937-1939, 1946, 1951-1953, 1960-1965

Wielosekcyjny wojskowy klub sportowy posiadał sekcję siatkarzy czterokrotnie – przed wojną, zaraz po wojnie, w latach 50-tych i 60-tych. W okresie przedwojennym zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). W okresie powojennym występował w lidze regionalnej (w 1946 roku w klasie A).

Stoczniowy Klub Sportowy Bałtyk / Zrzeszenie Sportowe Stal 1937-1939, 1952-1972

Wielosekcyjny klub posiadający również sekcję siatkówki. W okresie przedwojennym zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskich turniejach (rozgrywek ligowych przed wojną nie przeprowadzano). W okresie powojennym Bałtyk został zastąpiony kołem sportowym Zrzeszenia Sportowego Stal. Sekcja siatkówki w tym kole została zorganizowana w 1950 roku. W 1952 roku przystąpiono do rozgrywek ligowych. Siatkarze występowali w klasie C, rok później w klasie B, a 2 lata później w klasie A (4 poziom). W 1957 roku grali w 3 lidze. W tym też roku koło sportowe zostało przekształcone ponownie w klub sportowy Bałtyk. W 1960 po reorganizacji rozgrywek  siatkarze występowali w A klasie (3 poziom). W 1961 roku awansowali do 2 ligi, ale w 1963 ponownie spadli do A klasy. Kolejny awans nastąpił w 1966 roku. Rok później drużyna ponownie spadła do 3 ligi. W 1972 roku została rozwiązana.

Klub Sportowy Świetlica Orłowo 1938

Wielosekcyjny przedwojenny klub posiadający również sekcję siatkówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w spotkaniach towarzyskich.

GKS  1938

Przedwojenny klub zagadka, który pojawia się jedynie w materiałach źródłowych z 1938 roku. Nie wiadomo czy miał jakikolwiek związek z Gdyńskim Klubem Sportowym powstałym w 1928 roku. Prawdopodobnie był to wielosekcyjny klub posiadający również sekcję siatkówki. Zespół rywalizował z innymi gdyńskimi zespołami w miejskim turnieju w 1938 roku.

Kolejarski Klub Sportowy Grom 1945-1949

Klub założony został tuż po wojnie, trenowano w nim m.in. siatkówkę. W rozgrywkach ligowych w klasie A występował już w 1946 roku. W 1949 roku sekcja została przekazana do innego kolejowego klubu z Trójmiasta Gdańskiej Gedanii w ramach Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Gdańsk.

Zrzeszenie Sportowe Ogniwo 1950-?

Gdyńskie koło sportowe ZS Ogniwo posiadało między innymi sekcję siatkówki. Brak jednak informacji na temat działalności ligowej. Wybrane sekcje Ogniwa w 1955 roku zostały wcielone do Arki, a inne do ZS Sparta, brak informacji na temat losów sekcji siatkówki.

Zrzeszenie Sportowe Budowlani 1950-?

Gdyńskie koło sportowe ZS Budowlani przy Wojskowym Przedsiębiorstwie Budowlanym posiadało między innymi sekcję siatkówki. Brak jednak informacji na temat działalności ligowej. W 1957 roku Budowlani zostali wcieleni do Arki, brak informacji na temat losów sekcji siatkówki.

Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start 1952-1990

W 1952 roku założono gdyńskie koło sportowe ogólnopolskiego Zrzeszenia Sportowego Start. W 1957 roku zostało przekształcone w Spółdzielczo Rzemieślniczy Klub Sportowy Start. Działała tu między innymi sekcja siatkówki. Siatkarze w przeciwieństwie do swoich koleżanek nie odnieśli większych sukcesów i grali w niższych ligach.  Przykładowo w sezonie 57/58 występowali w międzywojewódzkiej 3 lidze, podobnie w sezonach  60-65 w regionalnej A klasie (3 poziom). Lepiej było w sezonie 68/69 gdyż zespół grał w 2 lidze. Niewiele wiadomo o dalszych poczynaniach ligowych. W 1990 roku w związku z problemami finansowymi w klubie sekcję rozwiązano.

Międzyszkolny Klub Sportowy Gdynia

Klub szkolący przede wszystkim młodzież posiadał seniorską drużynę siatkarzy, którzy występowali w lidze regionalnej na przełomie lat 50-tych i 60-tych.

Klub Sportowy Doker 1955-1964

Powstały w 1955 roku wielosekcyjny Klub Sportowy Doker działający przy Porcie Gdynia wywodzi się z Zrzeszenia Sportowego Kolejarz. W 1957 roku zmieniono nazwę na Robotniczy Klub Sportowy Doker. Klub posiadał drużynę siatkarzy, którzy występowali w lidze regionalnej (A klasa), w 1964 roku klub został wcielony do Arki i od tej pory występował pod nazwą MZKS.

Klub Sportowy Portowiec 1955-1964

Klub, którego tradycje sięgały lat 1945-1947, po reaktywacji w połowie lat 50-tych posiadał drużynę siatkarzy, którzy występowali w lidze regionalnej (A klasa) w sezonie 1960. Brak informacji na temat innych sezonów. W połowie lat 60-tych drużyna już nie istniała. Prawdopodobnie w 1964 roku wcielona do MZKS.

Morski Związkowy Klub Sportowy Gdynia 1964-?

Klub powstały z takich drużyn jak RKS Arka, RKS Doker, KS Kotwica, KS Portowiec posiadał zespół siatkarzy, którzy występowali w lidze regionalnej (A klasa) w sezonie 1965. Brak informacji na temat dalszych losów drużyny.

Koleżeńsko Amatorskie Towarzystwo Sportowe Alpat 1997-2014

Siatkarze Alpatu od 1997 roku występowali w najniższej lidze (4 poziom). W 2002 roku awansowali ligę wyżej. W 2004 roku klub wycofał się z rozgrywek. W późniejszych latach klub wystawiał drużynę seniorów tylko w pojedynczych sezonach do rozgrywek regionalnych (4 poziom). Sezon 13/14 był ostatnim. Od tego czasu drużyny Alpatu biorą udział wyłącznie w młodzieżowych rozgrywkach ligowych.

Współczesne kluby młodzieżowe:

GAS (tylko młodsze roczniki), KATS Alpat

Historyczne kluby młodzieżowe:

Start (1953-1989), MKS, Bałtyk, Flota

RUGBY

Współczesne kluby:

RC Arka Gdynia od 1996

Sekcja rugbystów Arki powstała w 1996 roku. Stanowi udany przykład resocjalizacji „trudnej” młodzieży.

Rugbyści w 1997 roku przystąpili do rozgrywek na drugim poziomie. Spędzili tam też sezon 97/98. Od sezonu 98/99 nieustanie występują w ekstraklasie.

Klub odniósł w historii sporo sukcesów. Wywalczył 4 mistrzostwa Polski, 6 wicemistrzostw, 5 brązowych medali Mistrzostw Polski oraz raz zdobył Puchar Polski. W 2005 roku zdobył „Klubowy Puchar Europy Regionów”

Kluby historyczne:

Stoczniowy Klub Sportowy Bałtyk 1972-1980

W 1972 roku Bałtyk przejął sekcję rugbystów z ekstraklasowego klubu Spójnia Gdańsk. Od następnego sezonu występował w drugiej klasie rozgrywkowej. W 1980 roku sekcja została rozwiązana i przekazana do Lechii Gdańsk.

Współczesne kluby młodzieżowe:

RC Arka

Historyczne kluby młodzieżowe:

SKS Bałtyk

HOKEJ

Współczesne kluby młodzieżowe:

HUKS Niedźwiadki Gdynia – klub powstały w 2008 roku prowadzi drużynę młodzików.

SPORTY NISZOWE

RUGBY 7

WKS Flota – sekcja powstała w 2006 roku, klub występował w ekstraklasie, zdobył mistrzostwo Polski oraz 2 brązowe medale mistrzostw Polski. Prowadził też drużyny młodzieżowe. W 2016 roku utworzono również żeńską drużynę. Obecnie brak doniesień o działalności sekcji.

RC Arka - Arka powołała żeńską sekcję rugby 7 na sezon 2022/23. Klub będzie występował w turniejach o mistrzostwo Polski.

FUTBOL AMERYKAŃSKI

Seahawks - klub powstał w 2005 roku. Pierwotnie reprezentował Redę, później Gdańsk i Sopot. W 2011 roku ostatecznie przeniósł się do Gdyni. Występował w rozgrywkach ekstraklasy i zdobył 3 mistrzostwa Polski. Klub rozpadł się w 2020 roku.

FUTSAL

Unisoft – klub powstał w połowie lat 90-tych, początkowo występował w 2 lidze, a w sezonach 00/01, 01/02 i 02/03 na poziomie pierwszej ligi. W trakcie tego ostatniego sezonu klub wycofał się z rozgrywek i został zlikwidowany.

Armet bis – klub występował na poziomie 2 ligi. Sezon 01/02 był ostatnim w historii klubu.

UNIHOKEJ

Uno – pierwszy w Polsce klub unihokejowy. Istniał w latach 1993-2003. Kiedy jeszcze nie było ligi sekcja męska zdobywała w GP nieoficjalne mistrzostwa Polski. W 2001 roku po uruchomieniu ligi zgłoszono do udziału sekcję żeńską. Wywalczyła ona mistrzostwo Polski, wicemistrzostwo oraz brązowy medal MP. W 2003 roku klub podzielił się na UKS Chwarzno i Debiutantki Osowa.

UKS Aligator Chwarzno – klub powstał w 2003 roku. Sekcja żeńska seniorów działała w latach 2003-2008 (poziom ekstraklasy) po czym połączyła się z Olimpią Osowa, natomiast sekcja męska seniorów w latach 2011-2013 (pierwszy sezon w 2 lidze, drugi w ekstraklasie). Później klub prowadził tylko drużyny młodzieżowe. W sezonie 22/23 nastąpi jednak reaktywacja sekcji seniorów bowiem klub został zgłoszony do 2 ligi mężczyzn. Sekcja żeńska wywalczyła 2 mistrzostwa i 2 wicemistrzostwa Polski. W Gdyni (w szkolnej hali na Dąbrowie) rozgrywane są również mecze unihokeistek rezerw Olimpii Osowa. Klub ten prowadzi tu również szkolenie młodzieży. 

BIBLIOGRAFIA

M. Sokołowska (red.),  Encyklopedia Gdyni, Verbi Causa, Gdynia 2006

S. Głowacki, S. Orlikowski, Bałtyk Gdynia 75 lat. Historia Wspomnienia Fakty, DJ, Gdańsk 2008

J. Gebert, Z gdańskich boisk i stadionów, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1970

Archiwalne wydania gazety Dziennik Bałtycki

Archiwalne artykuły serwisów internetowych: trójmiasto.pl, kibol.pl

Materiały Pomorskiego Związku Piłki Ręcznej, Pomorskiego Związku Koszykówki, Pomorskiego Związku Piłki Siatkowej

Materiały klubów sportowych